آموزش آرشيو در ايران بسيار غريب و ناشناخته است. وقتي خود آرشيو براي بسياري از تحصيلكرده هاي رشته هاي مربوط (مثل كتابداري و اطلاع رساني و تاريخ) ناآشناست، طبعاً انتظاري از آموزش آن نمي توان داشت. براي اينكه وضعيت اسناد، بايگاني و آرشيو در كشور ما سر و ساماني پيدا كند به سياستگذاري، برنامه ريزي، آموزش و اجرا در سطح كليه وزارتخانه ها نياز است. همچنين همزمان و يا پس از آن براي پرورش نيروي انساني ماهر در زمينه آرشيو براي بخش غير دولتي نيز بايد سرمايه گذاري شود.
براي ايجاد دوره هاي كوتاه و بلند مدت آموزش آرشيوي، بايد دولت و اعضاي آن متقاعد شوند كه وجود متولي اسناد و آرشيو در سطح كلان اداره كشور لازم است تا براي سازماندهي آن به تربيت نيرو همت گمارند. در عين حال اخيراً حركت هايي در اين زمينه از سوي دانشگاه و سازمان اسناد ملي ايران صورت گرفته است كه به آنها اشاره مي شود.
الف) برنامه هاي اجرا شده دانشگاهي:
علي رغم پيش بيني دو درس مقدمات آرشيو و مديريت آرشيو در دوره هاي كارشناسي و كارشناسي ارشد رشته كتابداري و اطلاع رساني هر يك به ارزش دو واحد از طرف شوراي عالي برنامه ريزي شوراي عالي انقلاب فرهنگي در برنامه هاي درسي – از آنجا كه اين دروس اختياري است- كمتر از طرف گروه هاي كتابداري و به ويژه گروه كتابداري و اطلاع رساني دانشگاه تهران براي دانشجويان ارائه شده است. توضيح اينكه گروه كتابداري و اطلاع رساني در طرح پيشنهادي خود براي تأسيس دانشكده مزبور، در كنار دو گروه كتابداري و اطلاع رساني و نسخ خطي و آثار كمياب رشته اي به نام آرشيو را ذكر كرده است. اين گروه شماره يك خود به دانشگاه تهران در توجيه چنين نظري بيان مي دارد: « آرشيو به عنوان مقوله نو در جهان امروز، پايگاهي عظيم براي اطلاع رساني است. مجموعه آرشيوي كه گاه به غلط آن را با كتابخانه يكي و يا مترادف مي گيرند، داراي هويتي جداگانه است. گردآوري، ارزيابي، طبقه بندي و اشاعه آن مقوله هايي هستند كه در عين هم خانوادگي با كتابداري با آن تفاوت كلي دارند. اين تفاوت بارز در همه زمينه ها تربيت نيروي كيفي متفاوت با كتابداري و اطلاع رساني را – در عين پيوستگي در بخشي از دروس – مي طلبد. نسب شناسي و تاريخ شفاهي و بعضاً موزه شناسي از مقوله هايي هستند كه امكان اندراج آنها در رشته آرشيو وجود دارد.»
در جاي ديگر اين گزارش آمده است: «نيروهاي فارغ التحصيل از رشته كتابداري و اطلاع رساني و نسخ خطي و آرشيو به دليل ورود تكنولوژي هاي جديد به سرعت جذب سازمان ها مي شوند و حركت شتابان تكنولوژي و ظهور مسائل جديد در اين حوزه ها فراتر از آن است كه نيروهاي موجود بتوانند نيازهاي رو به فزوني مملكت را تأمين كنند.»
ب)برنامه هاي اجرا شده سازمان اسناد ملي ايران:
سازمان اسناد ملي ايران با ايجاد واحد آموزش كه گاه از نظر تشكيلاتي در معاونت آرشيو و گاه در معاونت اسناد بوده است، فعاليت هايي را آغاز و به انجام رسانيده است. اين فعاليت از سال 1371 شروع شده و در اين مدت در دوره هاي كوتاه و بلند مدت افرادي را آموزش داده است.
1) دوره هاي بلند مدت: در دوره هاي كارداني و كارشناسي اسناد با اخذ مجوز از سازمان امور اداري و استخدامي كشور تا كنون زمينه آموزش حدود صد نفر دانشجو را از بيش از 50 سازمان و اداره دولتي فراهم كرده كه هم اكنون سرگرم آموزشند و تعدادي نيز فارغ التحصيل شده اند. براساس گزارش مركز آموزش سازمان اسناد ملي ايران، فارغ التحصيلان اين دوره ها مي توانند در زمينه هاي بهبود روش هاي اسنادي، سازماندهي نظام هاي بايگاني، ارزشيابي اسناد اداري، تمركز پرونده هاي راكد به عنوان كارشناس در ادارات دولتي به كار بپردازند.
2) دوره هاي كوتاه مدت : مراكزآموزش سازمان اسنادملي ايران برنامه هاي كوتاه مدتي به شرح زيرداشته است :
1. دوره آموزش تخصصي بايگاني و مديريت استاد. 2 .دوره آموزشي كارشناسي بررسي اسناد و مدارك
منبع: www.yeganehsoft.ir - شرکت نرم افزاری یگانه